Dr. Stavros Maderakis (1937-2012)

Curriculum Vitae

Stavros Maderakis wurde als erster von vier Söhnen von Nikolaos und Olga Maderakis 1937 auf Kreta geboren und besuchte die Grundschule von Rodovani (Bezirk Selino). Der Vater war Polizist, die Mutter Landwirtin. Die Geschichte und die Denkmäler der Region (antike Stadt Elyros) entfachten in ihm den Wunsch, sie wissenschaftlich zu untersuchen, wobei er ursprünglich klassischer Archäologe werden wollte. 1946 zog die Familie Maderakis aufgrund des Bürgerkrieges in Griechenland und des Berufs des Vaters nach Chania um. Dort besuchte Stavros Maderakis das Gymnasium und wurde 1956 in die Philosophische Fakultät der Universität Athen aufgenommen, wo er Klassische und Neugriechische Philologie studierte. Nach dem Militärdienst wurde er 1963 als Philologielehrer im 2. Mädchengymnasium in Chania eingestellt.

Aufgrund der politischen Situation in Griechenland (Militärdiktatur 1967-1974), die das Berufsleben erschwerte, beschloss er, an der Universität Athen Geschichte und Archäologie zu studieren, in der Hoffnung, eine Stelle beim Archäologischen Dienst zu erhalten. Ein Zufall führte ihn dazu, sich intensiver mit der byzantinischen Kunst und speziell mit den Wandmalereien Kretas zu beschäftigen. 1966 bewarb er sich erfolgreich um ein Stipendium im Fachgebiet Byzantinische Archäologie und Kunst bei der Staatlichen Stipendienstiftung und ging direkt nach dem Beginn der Diktatur nach Paris. Er studierte in Paris-Sorbonne IV bei A. Frolow und Jean Lassus, die ihn ermutigten, die kretischen Kirchen zu untersuchen, und promovierte 1974 mit einer Arbeit über Peintures murales des églises du Selinon, province de la Canée, Crète occidentale (unpubliziert).

Als er 1974 nach Griechenland zurückkehrte, arbeitete er zunächst weiterhin als Gymnasiallehrer, später als Gymnasiumsdirektor, Direktor des Lyzeums und Schulinspektor. Gleichzeitig war er als Dozent für byzantinische Kunst und Philologie an der Kirchlichen Akademie in Herakleion tätig. 1996 wurde er pensioniert. 1974 gründete er in Hagios Nikolaos auf Kreta das Zentrum für das Studium der orthodoxen Zivilisation (Κέντρο μελέτης του Oρθόδοξου πολιτισμού). Er ist Mitherausgeber der Zeitschrift Hydor ek Petras (Ύδωρ εκ πέτρας), in der er seine ersten Aufsätze publizierte. Ab 1968 fing er im Rahmen seines Promotionsstudiums an, die kretischen Krchen und ihre Malereien zu dokumentieren. Unter schwierigen Bedingungen besuchte er ca. 600 kretische Kirchen, von denen er die meisten auch fotografieren konnte.

Das Mainzer Institut für Kunstgeschichte, Arbeitsbereich Christliche Archäologie und Byzantinische Kunstgeschichte, besitzt nun einen großen Teil des Maderakis-Archivs und enthält Bilder und Pläne aus ca. 220 Kirchen. Damit stellt es eine weltweit einmalige Grundlage zur Erforschung der byzantinischen Kirchen Kretas dar.

 

Publikationen von Dr. Stavros Maderakis

Peintures murales des églises du Selinon, province de la Canée, Crète occidentale, Paris 1974 (unpubliziert).

Προεικονίσεις της Θεοτόκου και της ενσαρκώσεως του Λόγου στην εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου στον Μερτέ Σελίνου, Ύδωρ εκ Πέτρας, Α, 1, 1978, 59-104.

Η κόλαση και οι ποινές των κολασµένων σαν θέµα της Δευτέρας Παρουσίας στις εκκλησίες της Κρήτης, in: Ύδωρ εκ Πέτρας 1 (1978) 185-236; 2 (1979) 21-80; 3 (1981) 51-130 (mit französischer Zusammenfassung).

Οι κρητικοί αγιογράφοι Θεόδωρος - Δανιήλ Βενέρης και Μιχαήλ Βενέρης, in: Πεπραγµένα του Δ´ Κρητολογικού Συνεδρίου, Athen 1981, 155-179 (mit französischer Zusammenfassung).

Αναζητήσεις των κρητικών αγιογράφων στην παράσταση του γυμνού στο θέμα των Ποινών σε τρεις εκκλησίες των Χανίων, in: Χανιά. Ετήσια έκδοση του Δήμου Χανίων, 1984, 80-85.

Βυζαντινή ζωγραφική στο Νομό Χανίων: Ο Αγιος Δημήτριος στον Πλατανέ Σελίνου, in: Χανιά, Ετήσια έκδοση Δήμου Χανίων, 1985, 78-90.

Γεώργιος Προβατόπουλος, ένας κρητικός αγιογράφος του 15ου αιώνα, Ύδωρ εκ Πέτρας 7-8 (1982-1984), 227-252; 9-11 (1985-1990), 237-279.

Μια εκκλησία στην επαρχία Σελίνου: Ο Χριστός στα Πλεμενιανά, in: Πεπραγµένα του Ε´ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, Bd. II, Herakleion 1985, 250-292.

Ιωάννης ο Παγωμένος τάχα και ζουγράφος (Μια προσπάθεια για την αναστήλωση ενός ξεχασμένου έργου και μιας σχολής ζωγραφικής στο Νομό Χανίων), in: 6ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 1986, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 36-37.

Βυζαντινά μνημεία του Νομού Χανίων: Ο Άγιος Ισίδωρος στο Κακοδίκι Σελίνου, in: Κρητική Εστία 4, 1 (1987) 85-109, Taf. 36-48.

Ο Άγιος Δηµήτριος στο Λειβαδά Σελίνου και οι τοιχογραφίες του, in: Χανιά, Ετησία έκδοση .Δήµου Χανίων, 1987, 69-95.

Η προσωπογραφία των δωρητών στις εκκλησίες της Κρήτης, in: Χανιά, Ετήσια έκδοση Δήμου Χανίων 1988, 40-41.

Άγιοι Απόστολοι στο Σειρικάρι Κισάµου, in: Χανιά, Ετήσια έκδοση Δήμου Χανίων, 1989, 40-52.

Μια εκκλησία στην Κρήτη. Ο Άγιος Προκόπιος στην Λειβάδα Σελίνου, 10ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 1990, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 39-40.

Βυζαντινή ζωγραφική από την Κρήτη στα πρώτα χρόνια του 15ου αιώνα, in: Πεπραγµένα του ΣΤ΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, Bd. II, Chania 1991, 265–315.

Θέματα της εικονογραφικής παράδοσης της Κρήτης, in: Θεολογία 6 (1990) 713–777 und 62 (1991) 104-162 (mit französischer Zusammenfassung).

Άγιος Φώτιος στους Αγίους Θεοδώρους Σελίνου, 12ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 1992, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 32-33.

Οι τοιχογραφίες της Αγίας Μαρίνας στους Μεσελέρους Ιεράπετρας, 14ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 1994, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 25-26.

Ο Άγιος Νικόλαος στην Αργυρούπολη Ρεθύµνου, in: Πεπραγµένα του Ζ΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, Bd. II.2, Rethymno 1995, 451–492.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος στους Λάκκους (Κρούστας) Μεραμπέλλου, 16ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 1996, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 44-45.

Lacrimae rerum, 17ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 1997, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 34-35.

Μανουήλ Φωκάς ή Μανουήλ Φωκάδες; in: Πεπραγµένα του Η΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, Bd. II.2, Herakleion 2000, 36-56.

Η εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ στα Έξω Λακώνια Μεραμπέλλου, Agios Nikolaos 2000.

Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Κάντανο Σελίνου, 21ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 2001, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 59-60.

Παρατηρήσεις στην Κρήτη της Μονής Βροντησίου, Νέα Χριστιανική Κρήτη, 20 (2001), 87-165.

Παρατηρήσεις σε τέσσερα εικονογραφικά θέματα της εκκλησίας του Χριστού στα Τεμένια, Ελλωτία 9 (2000-2001), 95-122.

Παρατηρήσεις στην τέχνη του 13ου αιώνα στην Κρήτη, 18ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 2002, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 60-61.

Βυζαντινή ζωγραφική στην Κρήτη γύρω στο 1300, Γ´ Συνάντηση Βυζαντινολόγων Ελλάδας και Κύπρου, Rethymno 2002, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 127-130.

Μία ιδιότυπη εικονογραφία του Ακαθίστου Ύμνου από την Κρήτη, 23ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 2003, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 59-60.

Υπάρχει Μακεδονική Σχολή της Κρήτης; Δ´ Συνάντηση Βυζαντινολόγων Ελλάδας και Κύπρου, Thessaloniki 2003, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 201-203.

Η „Δέηση“ στις εκκλησίες της Κρήτης, in: Νέα Χριστιανική Κρήτη 22 (2003) 9-11; 23 (2004) 9-72; 24 (2005) 213-337.

Ο ερχόμενος μετά νεφελών. Ένα κρητικό θέμα της Δευτέρας Παρουσίας, in: Πεπραγµένα Θ΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, Βd. Β2, Herakleion 2004, 241-249.

Η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα στην περιοχή της Μονής Οδηγήτριας στην Πυργιώτισσα (Ηρακλείου), 25ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 2005, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 75-76.

Βυζάντιο και Δύση. Η περίπτωση της βυζαντινής ζωγραφικής της Κρήτης, Ε´ Συνάντηση Βυζαντινολόγων Ελλάδας και Κύπρου, Korfu 2005, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 255-259.

Παρατηρήσεις σε τάφους της αρχαίας Ελύρου (Επαρχία Σελίνου του Νομού Χανίων), in: M. Livadiotti (Hrsg.), Creta romana e protobizantina. Atti del Congresso Internazionale (Iraklion, 23 - 30 settembre 2000), Padova 2004 (erschienen 2005), 335-354.

Μερικές παρατηρήσεις στην βυζαντινή και μεταβυζαντινή ναοδομία της Κρήτης, 26ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 2006, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 53-54.

Η βυζαντινή τέχνη της Κρήτης και η σχέση της με τη δυτική ζωγραφική μετά το 1204, Ι΄ Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο, Chania 2006, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 168-169.

Υπάρχει κωνσταντινουπολίτικη τέχνη και μνημεία ιστορημένα από ζωγράφους από την Πόλη στην Κρήτη; 27ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Athen 2007, Kurzzusammenfassung der Vorträge, 66-67.

Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Ανισαράκι (Κάντανος) Σελίνου Χανίων, in: Ύδωρ εκ Πέτρας, 17 20 (2001-2007) (erschienen 2008), 7-134.

Βυζαντινή τέχνη στην Κρήτη. Θέματα προς συζήτηση, μελέτη και ερμηνεία, in: Νέα Χριστιανική Κρήτη 27 (2008), 151-266; 30 (2011), 1-202.